Priredila Elma Tahirović
Ajurveda je nastala u Indiji prije više od 3.000 godina. Na zapadu je smatraju komplementarnom ili alternativnom medicinom. Oni koji prakticiraju zapadnu konvencionalnu medicinu, tretiraju simptome bolesti, dok oni koji prakticiraju ajurvedu rade na uzroku pojave simptoma, te pomažu pacijentima da ojačaju imuni sistem kako bi spriječili bolesti.
Ajurveda tretira tijelo, um i duh kao jednu cjelinu, na bazi da su tijelo i um povezani sa spoljašnjim svijetom, te djeluju zajedno na sprečavanju bolesti.
Ajurvedska metoda tretira niz zdravstvenih problema, od pretjeranog znojenja, problema sa hormonima i bola u zglobovima, do seksualne disfunkcije, anksioznosti i nesanice. Veliki dio populacije u Indiji koristi isključivo ajurvedu u kombinaciji sa modernom medicinom.
Tokom pandemije koronavirusa, interesovanje za ajurvedu – u kontekstu zdravlja i ljepote – doseglo je nebeske visine. Zvijezde poput Naomi Campbell, Demi Moore, Madonne, Halle Berry i ostalih govorile su o koristi ajurvede mnogo prije nego je nastupila svjetska zdravstvena kriza.
Akcenat na upotrebi ljekovitog bilja u cilju poboljšanja imuniteta proširio je ajurvedinu publiku.
Kratka istorija ajurvede
Ajurveda vodi porijeklo iz hinduističke mitologije. Legenda kaže da su postojala tri boga: Brahma, bog stvaranja; Višnu, zaštitnik stvaranja; i Šiva, onaj koji može uništiti stvoreno. Zajedno, ovaj trijumvirat predstavlja vrhovnog boga.
Jedna verzija priče opisuje Uzburkavanje okeana, nakon čega se Dhanvantari izdigao s njegovog dna. Brahmin unuk opisuje se sa četiri ruke, a u jednoj od njih nosi posudu sa nektarom za podmlađivanje, zvanim amrita. U hinduističkim religioznim tekstovima, Dhanvantari se pominje i kao bog ljekovitog bilja i bog iscjeljenja.
Vjeruje se da je znanje o zdravlju proširio slušajući bogove tokom meditacije. Ono što je znao prenio je smrtnim mudracima, koji su informacije zabilježili, te napisali najranije tekstove o tradicionalnoj indijskoj medicini.
Mnogi učenjaci oslanjali su se na ove drevne tekstove, predstavljajući sopstvene medicinske teorije. Jedan od najpoznatijih je Sušruta, ljekar koji je u Indiji živio izmedju 1000. i 800. godine prije Krista. Sušruta se smatra ocem ajurvede, kao i ocem plastične hirurgije, zahvaljujući njegovom izumu i razvoju hirurških procedura. Njegovo znanje i ideje dokumentirani su u djelu Sušruta Samhita, relevantnom i u današnjem vremenu.
Kako se ajurveda razvila izvan Indije
Doktor ajurvedske medicine iz Singapura Satyam Tripathi za portal SCMP kaže da se moderni praktikanti i dalje pozivaju na drevne tekstove, ali i da nastavljaju testirati i retestirati teorije i formule sadržane u knjigama. “Ljudi se stalno mijenjaju i evoluiraju, pa je važno preispitivati stare zapise”, kaže Tripathi. “Postoje mnoge situacije u kojima se drevne teorije danas mogu primijeniti, dok neke ne mogu.”
Kada je ajurveda predstavljena na univerzitetima u Indiji, studenti su otkrili da može ići pod ruku sa konvencionalnom medicinom, te da se može koristiti ukoliko se podrobno ispita. Između 2005. i 2010. godine mnogo više ljudi širom svijeta zatražilo je ajurvedske tretmane, te su shvatili da su sigurni i efikasni. Sa time počinje da raste podrška i povjerenje u tradicionalnu indijsku medicinu. Prvi svjetski ajurvedski kongres, održan 2002. u indijskom gradu Kochi, pomogao je svjetskom promoviranju ajurvede.
Postizanje savršene ravnoteže
Prema ajurvedi, zdravlje pojedinca bazirano je na njegovoj doši – ravnoteži pet elemenata, a to su: vazduh, voda, zemlja, prostor i vatra. Postoje tri doše: vata, pitta i kapha, a ajurvedski doktor može procijeniti došu neke osobe na osnovu njenih fizičkih, emocionalnih i mentalnih ponašanja.
Ove tri “energije” nalaze se u svakoj osobi, ali jedna je najčešće dominantnija u odnosu na druge dvije.
Vata je energija pokreta, te je odgovorna za prenos tečnosti i hranjivih tvari u ćelije. Pitta je energija varenja, te je potrebna za metabolizam ćelija. A kapha, energija podmazivanja i strukture, potrebna je kako bi podmazala i održala strukturu ćelija. U ajurvedi, ukoliko jedna osoba ima nedostatak ili višak bilo koje doše, njihove ćelije neće biti efikasne, te može doći do pojave bolesti. Stoga, za optimalno zdravlje, doše moraju biti u ravnoteži.
Toksini, ili “ama”, za koje ajurveda kaže da su uzrokovani lošim varenjem i stresom, mogu izazvati neravnotežu doša. Za dobro zdravlje, oslobađanje tijela od toksina je ključno.
Razlike između ajurvede i zapadne medicine
Ajurveda se od zapadne medicine razlikuje na nekoliko načina. Na primjer, umjesto tretiranja simptoma, te fokusiranja na lijek, istražuje se kako je zdravstveni problem povezan sa osobnim sistemom kao cjelinom i fokusira se na prevenciju bolesti.
Zatim, njeni tretmani uključuju detoksifikaciju, praćenu podmlađivanjem uz pomoć bilja, dok zapadna medicina uopće ne govori o detoksifikaciji.
Također, dok zapadna medicina prepisuje hemikalije za rješavanje problema, ajurveda preporučuje jestivo bilje, za koje ajurvedski eksperti kažu da je sigurnije.
I, konačno, liječenje ajurvedom može trajati duže, ali kada se problem riješi, obično se više ne vraća.
Ajurveda ima osam specijalizacija: opću medicinu (kaya chikitsa), akušerstvo i pedijatriju (bala chikitsa), psihijatriju (graha chikitsa), hirurgiju (salya chikitsa), otorinolaringološke i cefalične bolesti (urdhwanga chikitsa), toksikologiju (visha chikitsa), terapiju podmlađivanja (jara chikitsa) i afrodizijački tretman (vajikarana).
Šta očekivati na pregledu kod ajurvedskog doktora
Ajurvedska liječnica Bindiya Surtani kaže za SCMP da je njeno interesovanje za ajurvedu počelo prije dvije godine. Jedna od njenih mlađih kćerki patila je od ekcema, a kreme bazirane na steroidima nisu pomagale. Surtani je istražila ajurvedske terapije i pronašla recept za tretman ekcema rastvorom baziranim na ružinoj vodici i biljci zvanoj neem. Rastvor je bio uspješan i ekcem njene kćerke nestao je u roku od dva mjeseca. Ubrzo nakon toga Surtani je počela učiti kako bi počela sa prakticiranjem ajurvede.
Prije nego počne sa tretmanom pacijenta, Surtani ustanovi njegovu došu, te izvrši procijenu životnog stila i ishrane. Potom, prepiše terapiju koristeći ulja poput susamovog, sjemenki gorušice i kokosovo ulje, pomiješanih sa kurkumom, đumbirom i kardamonom, te se mješavina nanosi na specifičan dio tijela, koji treba stimulirati i ojačati. Tople obloge pomažu bolje upijanje ulja.
Nekada preporuči terapiju koja se sastoji iz pet dijelova detoksifikacije, zvanu panchakarma, a u zavisnosti od individualnih zdravstvenih problema i potreba, može ih uputiti na restorativnu sesiju joge ili meditacije, koje pomažu kod emocionalne detoksifikacije i zacjeljenja.
Dobro zdravlje rezultat je ravnoteže uma, tijela i duha –kažu ajurvedski doktori. Ajurveda pomaže da shvatimo kako da uspostavimo i održimo ravnotežu kroz promjenu životnog stila.
